Eiken meubels afwerken

Eikenhout is een zeer harde houtsoort, dat afkomstig is van de loofboom oftewel de eikenboom. Het is een zeer gewaardeerde houtsoort in de meubelindustrie en in de meubelzaken. Vanwege de grote variëteit in toepassingen wordt eikenhout op veel verschillende manieren afgewerkt. De meest bekende zijn beitsen, lakken en behandelingen met was en olie.
De meest bekende eik soorten komen uit Europa en de Verenigde Staten van Amerika. Europees eiken heeft een matig grof tot grove nerfstructuur, het heeft en een geel- tot donkerbruine kleur. Amerikaans eiken heeft een grove nerfstructuur met een roodachtig tot lichtbruine kleur. Nat eikenhout is onderhevig aan corrosie door het hoge looizuur of tanninegehalte in deze houtsoort.
Wanneer eikenhout nat wordt en in aanraking komt met ijzer kan het blauwzwart worden. Als het natte eikenhout in contact komt met koper krijgt het een lichtbruine kleur. Bij blootstelling aan vochtige of droge lucht, kunnen scheurtjes ontstaan in het hout. Hierdoor kunnen verbindingen weer opengaan of juist nauwer sluiten. Het is raadzaam de luchtvochtigheidsgraad rond 50 procent te houden om het risico op scheurtjes te vermijden of te verkleinen.

Schoonheid

Geen enkel stuk hout is gelijk van vorm, structuur of kleur. Hierdoor zijn kleurschakeringen zelfs binnen één meubelstuk onvermijdelijk. Eikenhout onderscheid zich reeds eeuwen als duurzame loofhoutsoort de bekend is om zijn fijne nerf, de vlamtekening en de wisselende kleurschakeringen die de eiken meubelen een warme uitstraling geven. Door het hout te selecteren op natuurlijke defecten krijgen meubels een verweerde of doorleefde aanblik. Dit zijn de wisselende kleuren: windbarsten, haarscheuren, oneffenheden, noesten, uitgevallen noesten en verkleuringen. Er kan ook bewust ervoor gekozen worden om een defect in een bepaald deel van het meubel weg te werken. Dit gebeurt meestal door op die plekken inlegstukken te plaatsen. De kleur van eikenhout kan ook gemanipuleerd worden door het hout of een nieuw meubelstuk voor enige tijd bloot te stellen aan zonlicht. Het hout kleurt onder invloed daarvan lichter en krijgt een warmere tint.

Goede werkkleding

Zorg er altijd voor als er gewerkt wordt met materialen als beits en lak dat je veilige werkkleding draagt die het lichaam goed beschermt. In veel meubelbewerkingsproducten zitten chemische stoffen die niet gevaarlijk kunnen zijn bij aanraking en inademing. Dus draag bijvoorbeeld een werkoveral en handschoenen als je met deze materialen gaat werken.

Afwerkingsmethoden

Beitsen
Beits is verreweg de meest bekende afwerking van eikenhout. Met beits wordt het kale hout voorzien van een specifieke natuurlijke tint. Kleuren van beits worden gecodeerd met E10, E20, E30, E40, E50, E60 en E70). E10 is heel licht en E70 is heel donker. Een beitsbehandeling geeft het meubelstuk een kleur, maar geeft geen garantie voor bescherming bij dagelijks gebruik of in het huishouden. Daarom wordt geadviseerd om als bescherming een kleurloze lak, was of olie te doen over het gebeitste oppervlak.
Lakken
Door het meubel te lakken wordt het niet alleen voorzien van een kleur, maar het wordt ook meteen beschermd tegen bijvoorbeeld water- en alcoholkringen. Lakken worden onderscheiden in
– kleurloze lak; in verschillende glansgraden zoals mat, halfmat, zijdemat of glans
– transparante kleurlak; een kleurende lak, de houtnerf blijft na het lakproces zichtbaar
– dekkende kleurlak; een kleurende lak, de houtnerf blijft na het lakproces niet zichtbaar
Was aanbrengen
Na een behandeling met was heeft eikenhout een mooiere, warme en natuurlijke uitstraling. Het wordt aangebracht op het kale hout of hout dat reeds behandeling heeft ondergaan. In ruil voor de mooie uitstraling, moet het van het met was behandelde meubel regelmatig worden onderhouden.
Oliën
Het komt steeds vaker voor dat bij kale onbehandelde houten meubelen wordt volstaan met een oliebehandeling. Men is van mening dat het hout hiermee zijn originele look behoudt en toch ook beschermd wordt tegen gebruik in huis. De olie bevat doorgaans extracten van lijnolie en is maar in weinig kleuren verkrijgbaar.

Puur laten

In het uiterste geval kan men ervoor kiezen om helemaal niets te doen met het hout om het zoveel mogelijk op pas geoogst hout te laten lijken. Het meubelstuk krijgt wel enigszins een behandeling tegen gedierten, vocht en dergelijke. Meubels van onbehandelde houtsoorten worden meestal vervaardigd uit teak- en eikenhout.